Çözümler--Fiilimsiler ödevim-okul

(Alıntıdır.)

Fiillerden türedikleri halde, fiiller gibi çekimlenemeyen; cümlede isim, sıfat veya zarf  görevinde

bulunan sözcüklere “fiilimsi(eylemsi)” denir.

Fiilimsiler 3 grupta incelenir:

Cümlede İsim görevinde bulunan İSİM FİİLLER (mastarlar),

Cümlede sıfat görevinde bulunan SIFAT  FİİLLER (ortaçlar),

Cümlede zarf görevinde bulunan ZARF FİİLLER  (bağ fiiller, ulaçlar)

İSİM FİİLLER:Fiillere “-mek, -mak, -me, -ma, -iş, -ış, -uş, -üş” eklerinin  getirilmesi ile oluşturulan

fiilimsilerdir.

“Ankara’ya gidişinize sevindim.”                

“Çocuklara bakmak zordur.”

SIFAT  FİİLLER:Fiillere “-en, -esi, -mez, -ar, -dik, -ecek, -miş”  eklerinin getirilmesi ile sıfat fiiller

 yapılır.Bu ekler, fiil kökenli sözcüklerin  sıfat olarak kullanılmasını sağlar.Sıfat fiillerden sonra, isim

 gelmek zorundadır.

“Yürüyen merdivene bakıyorum.”   

 “Akacak kan damarda durmaz.”

ZARF FİİLLER  :Fiillere, “-a, -ip, -ken, -dıkça, -arak, -madan, -alı, -ınca, -maksızın  … v.b” eklerinin

getirilmesi ile zarf fiiller yapılır. Bu ekleri alan sözcükler cümlede zarf olarak kullanılır.

“Şafak sökünce çıktık.”

Fiilimsilerin özellikleri:

1-Bütün fiilimsi ekleri, birer yapım ekidir.

2-Fiilimsiler yan cümlecik kurarlar ve bunun yüklemciği olurlar.

3-Bir cümlede kaç tane fiilimsi varsa, o kadar yan cümlecik var demektir.

4-İsim fiiller ve sıfat fiiller, ek fiil alarak cümlede yüklem olarak kullanabilirler.

5-İsim fiiller ve sıfat fiiller çekim eki alabilirler.

6-Fiilimsiler, fiiller gibi çekimlenemezler.

7-Fiilimsiler olumsuzluk eki alabilirler.

8-Fiilimsiler, isimler gibi tamlama kurabilirler.

Aşağıdaki cümlelerde kullanılan isim fiilleri bulup eklerini gösteriniz.

       Biraz yürüMEK için bahçeye çıktım.

       Sorunlara bakIŞınızı beğendim.

       Kitap okuMAyı seviyorum.

       Biraz bekleMEn gerekir.

       Yol yürüMEK ile, borç ödeMEKle biter.

Aşağıdaki cümlelerde kullanılan sıfat fiilleri bulup aldığı ekleri gösteriniz.

v  Geç kalAN öğrenciler ikinci derse girdiler.

v  Her sabah az pişMİŞ yumurta yerim.

v  Öğretmenlerin öpülESİ elleri vardır.

v  TanıDIK kişilerle yolculuk güzel olur.

v  Burada durAN adam nereye gitti.

v  Spor yapAN insan sağlıklı olur.

v  YapılACAK işler öylece bekliyor.

v  BiçilECEK ekinler var.

v  SararMIŞ başaklar çok güzeldi.

v  KesTİĞi ağacın altında kaldı.

Aşağıdaki cümlelerde kullanılan zarf fiilleri bulup aldığı ekleri gösteriniz.

Ø  OynayA oynayA gelin çocuklar.

Ø  AğlaDIKÇA üzüntülerim hafifliyor.

Ø  GülEREK gel bana.

Ø  Hiç susMADAN konuşuyor.

Ø  Sen gidELİ hayli zaman oldu.

Ø  Sen gülÜNCE güller açar Gülpembe.

Ø  Akşama kadar durMAKSIZIN koşuyor.

Ø  Kapıyı kapatIP gitti.

Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlerde(boş yere gelen kelimenin altı çizili)

uygun fiilimsileri yazın, türünü belirtin.

ü  Deniz kıyısında yürüMEyi çok severim. (isim fiil)

ü  Yanımızdan gülEREK geçti. (zarf fiil)

ü  KırılAN camı taktırdık. (sıfat fiil)

ü  Uykum gelDİĞİ zaman yatarım. (sıfat fiil)

ü  Ellerimi yıkaMADAN / yıkayIP sofraya oturdum. (zarf fiil)

ü  YürüyEN merdiven çalışmıyordu. (sıfat fiil)

ü  Söz söyleMEK kolaydır. (isim fiil)

ü  Onu karşımda görÜNCE şaşırdım. (zarf fiil)

ü  Kitap okuMAK çok yararlıdır. (isim fiil)

ü  Şarkı söyleyerek yürüyordu. (zarf fiil)

ü  Boşuna bekleyİP/ oturUP durma. (zarf fiil)

ü  Ne deDİĞİ anlaşılmıyor.   (sıfat fiil)

ü  Gülü sevEN dikenine katlanır. (sıfat fiil)

ü  Dayım gelİNCE çok sevindim. (zarf fiil)

ü  Körle yatAN, şaşı kalkar. (sıfat fiil)

ü  Rüzgar ekEN, fırtına biçer. (sıfat fiil)

ü  Kapılar açılINCA içeri girdik.(zarf fiil)

ü  DüşENin dostu omaz.

ü  İnsanlar konuşA konuşA; hayvanlar koklaşA koklaşA anlaşır.

ü  Babam gelİNCE parka gideceğiz.

 

Aşağıdaki fiilimsilerin türlerini yazınız.

 

ü   GidEREK (zarf fiil)        okuMAyı  (isim fiil)

ü  YürüME    (isim fiil)         öğrenMEK (isim fiil)

ü  DönÜŞ      (isim fiil)          tanıDIK (sıfat fiil)

ü  KalAN      (sıfat fiil)          duyDUĞu (sıfat fiil)

ü  çürüMÜŞ   (sıfat fiil)        alırKEN (zarf fiil)    

ü  gidİŞiniz    (isim fiil)         bakARAK  (zarf fiil)    

ü  gidİNCE    (zarf fiil)         alIP (zarf fiil)    

ü  yazINCA    (zarf fiil)         kırIP (zarf fiil)     

ü  sorMAK     (isim fiil)         araDIĞı  (sıfat fiil)   

ü  pişMİŞ      (sıfat fiil)           bakINCA  (zarf fiil) 

ü  koşAN        (sıfat fiil)         yapılACAK  (sıfat fiil)          

ü  öpülESİ      (sıfat fiil)         bakIP        (zarf fiil) 

ü  bulMAK    (isim fiil)          öğretMEK (isim fiil)         

ü  bilerek        (zarf fiil)          çıkIŞ (isim fiilàkalıplaşmış)

ü  Gülen         (sıfat fiil)